ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑλΑΘΑΣ
Πρόεδρος Κοινότητας Ταγαράδων
Στην κοινότητα Ταγαράδων, νοτιοανατολικά του οικισμού, η περιοχή χαρακτηρίζεται από το 1980 ως λατομική ζώνη και λειτουργούν τρία (3) λατομεία εξόρυξης αδρανών υλικών του ομίλου ΤΙΤΑΝ Α.Ε. Το ανώτατο όριο εξόρυξης ήταν τα τριάντα (30) χρόνια, ως ο ν.1428/1984 όριζε και εν συνεχεία μετεγκατάσταση σε άλλη περιοχή για να προστατευθεί το φυσικό περιβάλλον από την υπερβολική εκμετάλλευση, σύμφωνα και με το σύνταγμα το οποίο επιτάσσει, την «ορθολογική και με φειδώ εκμετάλλευση των φυσικών πόρων, χάριν των επόμενων γενεών», άρθρα 24 και 106. Η θέση των Κοινοτικών Συμβουλίων διαχρονικά
από το 2010, οπότε και συμπληρώθηκε τριακονταετία για το ένα εκ των τριών (3) λατομείων, έως και σήμερα και προσωπικά του προέδρου κ.Δημητρίου Καλαθά ήταν το κλείσιμο και μετεγκατάσταση σε άλλη περιοχή, ως ο νόμος όριζε, για να προστατευθεί το φυσικό περιβάλλον. Δυστυχώς για το περιβάλλον του χωριού μας, η πολιτεία και παρά τις επιταγές του συντάγ- ματος, με το ν.4512/2018άρθρο 45 παραγ.3, παρατείνεται η εξόρυξη στον ίδιο χώρο για εβδομήντα (70) χρόνια, βέβαια με «την σύμφωνη γνώμη των ενδιαφερομένων μελών…», δηλαδή των Δήμων και των Κοινοτήτων όπως γράφει χαρακτηριστικά, ικανοποιώντας έτσι το αίτημα της εταιρείας ΤΙΤΑΝ Α.Ε και άλλων εταιρειών,
οι οποίες από το 2010 ζητούσουν παράταση της εξόρυξης.
Η σημερινή κατάσταση της περιοχής μετά από τη λατομική δραστηριότητα σαράντα (40) χρόνων, με έναρξη 1980, είναι «δια γυμνού οφθαλμού» η εξής:
• Είναι ήδη ορατή η αλλοίωση του τοπίου με την δραστική μεταβολή τόσο των μορφών όσο και των γραμμών που προκλήθηκε από την μέχρι τώρα μεταλλευτική δραστηριότητα. Είναι προφανές ότι δεν υπάρχει και δεν μπορεί να υπάρξει, πλήρης αποκατάσταση των σοβαρών περιβαλλοντικών βλαβών που ήδη έχει υποστεί το τοπίο. Η παράταση της εκμετάλλευσης για άλλα τριάντα (30) χρόνια (ν.4512/2018, άρθρο 45 παράγ.3), θα επιφέρει νέες σοβαρές μεταβολές στο ανάγλυφο της περιοχής, που θα επηρεάσουν τις κινήσεις των αέριων μαζών, του μικροκλίματος της περιοχής και των υπόγειων υδάτων.
• Έχει ήδη δημιουργηθεί μια τεράστια τομή στο βουνό, κάτι σαν αρχαίο θέατρο, η οποίο συνεχώς διαπλατύνεται και εμβαθύνεται. Φανταστείτε λοιπόν πώς θα γίνει μετά από άλλα τριάντα χρόνια εξόρυξης ως ο νέος νόμος ορίζει.
• Είναι βέβαιο ότι θα επιφέρει ανεπανόρθωτη και μη αναστρέψιμη καταστροφή του τοπίου και θα υποθηκευτεί η ποιότητα ζωής των μελλοντικών γενεών, γεγονός που αντιβαίνει αφ’
ενός στον ίδιο τον ν. 4512/2018, ο οποίος στο άρθρο 49 παράγ.1 αναφέρει: «απαγορεύεται η εκμετάλλευση λατομείων αν από αυτή δημιουργούνται σοβαρές αλλοιώσεις του φυσικού περιβάλλοντος…» και αφ’ ετέρου στα άρθρα 24 και 106 του συντάγματος τα οποία αναφέρονται σε «ορθολογική και με φειδώ εκμετάλλευση των φυσικών πόρων, χάριν των επόμενων γενεών».
• Επίσης σύμφωνα με παλιότερες (2011) καταγγελίες ιδιοκτήτη του παρακείμενου αγροτεμαχίου από την μέχρι τότε δραστηριότητα των μονάδων που λειτουργούν στη λατομική ζώνη το αγροτεμάχιό του κατέστη ακατάλληλο για γεωργική καλλιέργεια λόγω της εκπεμπόμενης σκόνης, καπναερίων και ακαθάρτων υδάτων τα οποία επικάθονται επί της επιφάνειας του εδάφους, διεισδύουν στο υπέδαφος, το μολύνουν.
• Ανιχνεύθηκαν σε υψηλή περιεκτικότητα μέταλλα όπως μόλυβδος (Pd), κάδμιο (Cd), χρώμιο (Cr) και νικέλιο (Ni), με αποτέλεσμα την παραγωγική του απαξίωση. (Τεχνική έκθεση πραγματογνωμοσύνης του 2011 της ERGOPLANNING-Σύμβουλοι οργάνωσης προγραμματισμού και ανάπτυξης).Το Δημοτικό Συμβούλιο Θέρμης παρέτεινε ήδη τη λειτουργία του ενός εκ των τριών(3) λατομείων κατά είκοσι (20) χρόνια με την υπ αριθμ.471/201 απόφασή του παρά την αντίθετη εισήγηση του Κοινοτικού Συμβουλίου Ταγαράδων (υπ.αριθμ.16/2018 απόφαση).
Μετά από αυτά τα γεγονότα το Κοινοτικό Συμβούλιο Ταγαράδων και με εισήγηση του προέδρου κ. Δημητρίου Καλαθά με ομόφωνη απόφασή του, έστειλε το παρακάτω υπόμνημα προς τον υπουργό περιβάλλοντος και ενέργειας κ. Κωστή Χατζηδάκη, αφού είχε προηγηθεί παρόμοιο σχεδόν υπόμνημα και προς το προηγούμενο Αν. Υπουργό κ. Σωκράτη Φάμελο.
Αξιότιμε κ. Υπουργέ
Mε το άρθρο 45 παραγ.3 του ν. 4512/2018 «περί λατομείων», τον οποίο πρόσφατα ψήφισε η Βουλή των Ελλήνων, παρατείνεται η λατομική δραστηριότητα για εβδομήντα (70) χρόνια από τριάντα (30) που όριζε το άρθρο 9 παραγ.2 του ν. 1428/1984, χωρίς ταυτόχρονα να κάνει αυστηρότερους τους όρους περιβαλλοντικής προστασίας και αποκατάστασης του χώρου που λατομείται. Η κοινότητα Ταγαράδων είναι μια κοινότητα 2088 κατοίκων του Δήμου Θέρμης του Ν. Θεσσαλονίκης όπου υπάρχει λατομική ζώνη από το 1980 και λειτουργούν τρία (3) λατομεία του ομίλου «Τιτάν Α.Ε». Εκφράζουμε λοιπόν προς εσάς τον αρμόδιο υπουργό επί του περιβάλλοντος:
• Τις ανησυχίες μας για τις σοβαρές μεταβολές που θα επιφέρει η μακροχρόνια αυτή εκμετάλλευση, συμπληρώνονται ήδη σαράντα(40) χρόνια λειτουργίας, στο ανάγλυφο της περιοχής και τις επιπτώσεις που αυτό θα έχει στις κινήσεις των αερίων μαζών, στο κλίμα της περιοχής και στα υπόγεια ύδατα, μιας επιβαρυμένης και καταπονημένης περιοχής από την επί 28 ολόκληρα χρόνια παράνομης και ανεξέλεγκτης λειτουργίας χωματερής όλου του νομού Θεσσαλονίκης και μέρους του νομού Χαλκιδικής.
• Tους προβληματισμούς μας για την συνταγματικότητα του εν λόγω νόμου, καθώς το σύνταγμα της Ελλάδας στα άρθρα 24 και 106 αναφέρεται σε «ορθολογική και με φειδώ εκμετάλλευσητων φυσικών πόρων, χάριν των επόμενων γενεών». (Ήδη με την υπ αριθ.15/2019 απόφαση του το κοινοτικό συμβούλιο αποφάσισε να διερευνήσει τη δυνατότητα προσφυγής στο ΣτΕ κατά της συνταγματικότητας του άρθρου 45 παργ.3 του ν. 4512/2018 περί παράτασης της λατομικής εκμετάλλευσης).
• Ζητάμε από εσάς να μεριμνήσετε τουλάχιστον να καθιερωθεί με νομοθετική ρύθμιση συγκεκριμένο αντισταθμιστικό τέλος υπέρ της κοινότητας των Ταγαράδων, καθώς και όλων των άλλων κοινοτήτων στα όρια των οποίων λειτουργούν κοινοτικά λατομεία, ανεξάρτητα των παγίων και αναλογικών μισθωμάτων που ορίζει ο ν. 4512/2018 υπέρ των Δήμων και το
οποίο θα επιβαρύνει την εταιρεία «Τιτάν Α.Ε», η οποία εκμεταλλεύεται τα λατομεία και η οποία ζήτησε την εν λόγω παράταση για να αποφύγει το κόστος της μετεγκατάστασης, όπως άλλωστε ορίζει ο ν.4368/2006 για «παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε)». Συγκεκριμένα στο άρθρο 25 και στις παραγράφους 1 κ 3 ο εν λόγω νόμος επιβάλλει:
• Παράγραφος 1. «Κάθε παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. επιβαρύνεται με ειδικό τέλος 3% επί της τιμής πώλησης της ηλεκτρικής ενέργειας».
• Παράγραφος 3. «Τα ποσά που αντιστοιχούν στο ειδικό τέλος εγγράφονται σε χωριστό κωδικό του προϋπολογισμού του οικείου Ο.Τ.Α. και διατίθενται υποχρεωτικά και αποκλειστικά, σε ποσοστό 80%, για την εκτέλεση έργων τοπικής ανάπτυξης, σε περιοχές εντός της Δημοτικής και Τοπικής Κοινότητας, όπου είναι εγκατεστημένος ο σταθμός», δηλαδή με νομοθετική ρύθμιση του υπουργείου σας, να εφαρμόζεται στην παραγωγή αδρανών υλικών από λατομική δραστηριότητα ό,τι και στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε., ζητάμε δηλ. ένα άρθρο παρόμοιο με το άρθρο 25 του Ν.3468/2006.
κ. Υπουργέ.
Όταν ο νόμος 3468/2006 δίνει αντισταθμιστικά οφέλη προς τις τοπικές κοινωνίες για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε., που είναι ήπιες, καθαρές, φιλικές προς το περιβάλλον δραστηριότητες, δεν θεωρείτε επιβεβλημένο να υπάρχει και αντίστοιχος νόμος που να δίνει αντισταθμιστικά οφέλη στις τοπικές κοινωνίες για ρυπογόνες δραστηριότητες και επιβαρυντικές για το περιβάλλον, όπως είναι αυτές των λατομείων αδρανών υλικών, τώρα μάλιστα που παρατείνεται η λειτουργία τους για 70 χρόνια;
Το υπουργείο ενέργειας και περιβάλλοντος στην απάντησή του στις 28.02.2020 μεταξύ των άλλων αναφέρει:
«κατά την άποψή μας, η οποιαδήποτε πρόσθετη επιβάρυνση των κοινοτικών/δημοτικών λατομείων αδρανών υλικών με τη θέσπιση νέου τέλους υπέρ ΟΤΑ θα επιβάρυνε υπερβολικά τα λατομεία αυτά και δυσανάλογα σε σχέση με ταάλλα λατομεία αδρανών υλικών ( δημόσια και ιδιωτικά) δημιουργώντας θέματα άνισης μεταχείρισης μεταξύ τους, στρέβλωσης της αγοράς καθώς και ζητήματα που αντιτίθεται στο δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Μετά από αυτή την αρνητική στάση του υπουργείου, τόσο από την σημερινή ηγεσία όσο και από την προηγούμενη, στο νόμιμο και δίκαιο αίτημα της κοινότητας Ταγαράδων, το Κοινοτικό Συμβούλιο απάντησε και επαναδιατύπωσε το αίτημα, μετά από πρόταση του προέδρου ως εξής:
Αξιότιμε Κύριε Υφυπουργέ
Με το παραπάνω σχετικό έγγραφό σας, απαντήσατε αρνητικά στο υπόμνημα μας, για θεσμοθέτηση αντισταθμιστικού τέλους υπέρ των Κοινοτήτων στα όρια των οποίων λειτουργούν κοινοτικά/δημοτικά λατομεία κατά το πρότυπο του άρθρου 25 του ν.3468/2006 για «παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας( Α.Π.Ε )».
Οι αιτιολογίες σας ότι, «η οποιαδήποτε πρόσθετη επιβάρυνση των κοινοτικών/δημοτικών λατομείων αδρανών υλικών με τη θέσπιση νέου τέλους υπέρ Ο.Τ.Α θα επιβάρυνε υπερβολικά τα λατομεία αυτά…», δεν παίρνει υπόψη της το γεγονός ότι οι εν λόγω εταιρείες που εκμεταλλεύονται τα λατομεία (ΤΙΤΑΝ Α.Ε και άλλες) ζήτησαν και η πολιτεία το αποδέχτηκε με το άρθρο 45 παραγ.γ του ν.4512/2018, τη παράταση της εξόρυξης στον ίδιο χώρο για άλλα σαράντα(40)χρόνια, (σύνολο εβδομήντα(70) από τριάντα (30) που προέβλεπε ο ν.1428/1984), για να αποφύγουν το κόστος μετεγκατάστασης με κριτήρια πάντα το κέρδος και όχι προφανώς την προστασία του περιβάλλοντος, αυτό άλλωστε πρέπει να είναι μέριμνα της πολιτείας. Επίσης οι αιτιολογίες σας ότι προστατεύεται το περιβάλλον με:
• «το άρθρο 55 παργ. 2 του ν. 4512/2018 περί κατάθεσης από τις υπόχρεες εταιρείες εγγυητικής επιστολής για την αποκατάσταση του περιβάλλοντος…» και
• «το άρθρο 62 παραγ. 3 του ν. 4512/2018 περί πρασίνου τέλους ίσον με 1% επί της αξίας των πωλούμενων προϊόντων υπέρ του Πράσινου Ταμείου για τα λατομεία που συνεχίζουν πέραν των σαράντα(40) ετών», είναι χωρίς ουσιαστικό αντίκρισα για το περιβάλλον των συγκεκριμένων Κοινοτήτων διότι:
1ον: Είναι αδύνατον τεχνικά να αποκατασταθεί ένα χώρος μετά από 70 χρόνια εξόρυξης.
Δεν αποκαταστάθηκαν ποτέ τα λατομεία του Ασβεστοχωρίου Θεσσαλονίκης που λειτούργησαν μόνο 30 χρόνια, ως ο παλιός νόμος όριζε, καθώς και πολλά άλλα λατομεία σε όλη την επικράτεια.
2ον: Το πράσινο τέλος 1% αν και έχει θεσμοθετηθεί από το 2010, δεν πήγε ποτέ στις συγκεκριμένες Κοινότητες που υφίστανται τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
κ. Υφυπουργέ
Ζητούμε τουλάχιστον να νομοθετήσετε διάταξη έτσι ώστε το πράσινο τέλος ίσο με 1% επί της αξίας των πωλούμενών προϊόντων υπέρ του Πράσινου Ταμείου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το οποίο, σημειωτέον, δεν αποτελεί πρόσθετη επιβάρυνση για τις εταιρείες εξόρυξης, να πηγαίνει σε έργα στις συγκεκριμένες Κοινότητες όπου λειτουργούν
τα συγκεκριμένα λατομεία και όχι οπουδήποτε αλλού ανά την επικράτεια.
Η ανάγκη της Κοινότητας Ταγαράδων να καρπωθεί έστω και αυτό το εν λόγω 1% είναι πολύ μεγάλη, σε σημείο που η Κοινότητα αν δεν δικαιωθεί, να είναι αναγκασμένη να προσφύγει στα ελληνικά και ευρωπαϊκά δικαστήρια κατά της συνταγματικότητας του άρθρου 45 παραγ 3 του ν.45122018 περί παράτασης της λειτουργίας των λατομείων για εβδομήντα (70) χρόνια, έτσι ώστε να προστατεύσει το περιβάλλον της περιοχής και το μέλλον των επόμενων γενεών.
Κλείνοντας ο κ. Δημήτριος Καλαθάς ανέφερε ότι αν το υπουργείο απαντήσει αρνητικά και στη νέα πρόταση τότε είμαστε υποχρεωμένοι να προσφύγουμε στην ελληνική και ευρωπαϊκή
δικαιοσύνη.
