Ικανοποιητική η ποιότητα του αέρα στις δημοτικές ενότητες, σύμφωνα με στοιχεία
Παραφράζοντας τη γνωστή φράση «Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα», ίσως μπορούμε να πούμε πως δήμος Θέρμης δεν είναι μόνο ο οικισμός της Θέρμης. Μπορεί στην έδρα του δήμου να γίνονται μία σειρά από έργα, έστω και με μεγάλη καθυστέρηση λόγω γραφειοκρατίας, ωστόσο στα υπόλοιπα δημοτικά διαμερίσματα η κατάσταση είναι μάλλον απελπιστική.
Σε εφαρμογή αναμένεται να τεθεί στη Θέρμη το 1ο πανελλαδικά πρόγραμμα πρόγνωσης για την ποιότητα του αέρα. Ένα ιδιαίτερα σημαντικό εργαλείο για τις αρχές της τοπικής αυτοδιοίκησης, καθώς θα δίνει τη δυνατότητα λήψης μέτρων ή την κοινοποίηση συστάσεων τις μέρες, που θα αναμένεται επιβάρυνση.
Όπως ανέφερε μιλώντας στην «Άποψη» ο Δρ. Ανδρέας Καζαντζίδης, καθηγητής, υπεύθυνος του Εργαστηρίου Φυσικής της Ατμόσφαιρας του Πανεπιστημίου Πατρών, πρόκειται για ένα πρόγραμμα, που θα εφαρμοστεί για πρώτη φορά σε αυτή τη μορφή και θα παρέχει πολύτιμα στοιχεία. Ο κ. Καζαντζίδης, είναι παράλληλα και ο επιστημονικός υπεύθυνος του προγράμματος THERMIAIR, ενός ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης και Παρακολούθησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, το οποίο υλοποιείται από τον Οκτώβριο του 2018 στο δήμο Θέρμης σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πατρών.
Μέσω αυτού του προγράμματος καταγράφονται τα μικροσωματίδια στην ατμόσφαιρα σε όλους τους οικισμούς μέσα από ένα δίκτυο 28 μετρητών. Μάλιστα, πρόσφατα έγινε παρουσίαση των στοιχείων για την ποιότητα του αέρα σε όλες τις περιοχές του δήμου σε ειδική εκδήλωση, που πραγματοποιήθηκε στη Θέρμη.
Από τον χειμώνα πιλοτικά η πρόγνωση
«Το πρόγραμμα πρόγνωσης θα μας δίνει στοιχεία για το πως αναμένεται να είναι οι συνθήκες ποιότητας του αέρα για το επόμενο 24ωρο. Είναι πολύ σημαντικό γιατί κάθε πρόγνωση μας δίνει τη δυνατότητα να αντιδράσουμε», εξηγεί χαρακτηριστικά ο κ. Καζαντζίδης και προσθέτει: «Η πρόγνωση θα δίνεται κάθε πρωί και θα αφορά κάθε οικισμό ξεχωριστά. Το συγκεκριμένο σύστημα πρόγνωσης θα εφαρμοστεί πιλοτικά τον επόμενο χειμώνα, ωστόσο θα είναι σε πλήρη λειτουργία σε βάθος τριετίας».
Ο ίδιος αναφέρει, πως παράλληλα αναμένεται να πραγματοποιηθεί συντήρηση και βελτιστοποίηση των 28 σταθμών, που ήδη υπάρχουν στους οικισμούς της Θέρμης, ενώ θα προστεθούν και νέοι. «Στόχος μας είναι το σύστημα καταγραφής της ποιότητας του αέρα να γίνει καλύτερο και πιο αξιόπιστο».
Ικανοποιητική η ποιότητα του αέρα
Όσον αφορά τις μετρήσεις, που ήδη γίνονται για την ποιότητα του αέρα στην περιοχή της Θέρμης, τα στοιχεία του προγράμματος THERMIAIR δείχνουν ότι η ποιότητα του αέρα είναι κατά μέσο όρο καλή (0-10 μg/m³) έως ικανοποιητική (10-20 μg/m³). Πιο συγκεκριμένα, στην περιοχή της δημοτικής ενότητας Βασιλικών, όπου υπάρχουν έξι σταθμοί μέτρησης, οι συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων το καλοκαίρι είναι σε χαμηλά επίπεδα με μέσο όρο τα 6,85 μg/m³, πρόκειται δηλαδή για καλή ποιότητα αέρα, την άνοιξη φτάνει στα 8,4 μg/m³, το φθινόπωρο κατά μέσο όρο είναι στα 9,2 μg/m³, ενώ το χειμώνα οι τιμές αυξάνονται στα 13,38 μg/m³.
Αντίστοιχα, για τη δημοτική ενότητα Μίκρας το καλοκαίρι η μέση τιμή είναι στα 7.18 μg/m³, την άνοιξη 9,16 μg/m³, το φθινόπωρο 10,88 μg/m³ και το χειμώνα 15,3 μg/m³. Στη δημοτική ενότητα Θέρμης η μέση τιμή το καλοκαίρι είναι 7,06 μg/m³, την άνοιξη 8,93 μg/m³, το φθινόπωρο 9,64 μg/m³ και το χειμώνα 15,36 μg/m³. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία, που έδωσε ο κ. Καζαντζίδης μόνο κάποιες μέρες το χειμώνα και ειδικότερα τις ώρες, από τις έξι το απόγευμα έως τις εννιά το βράδυ, οι τιμές των αιωρούμενων σωματιδίων αυξάνονται αρκετά λόγω της καύσης ξύλων στα τζάκια.Αυτό έχει ως συνέπεια το διάστημα εκείνο η ποιότητα του αέρα να χαρακτηρίζεται ως «μέτρια», που σημαίνει ότι καταγράφονται τιμές από 20 – 25 μg/m³. Σύμφωνα με τον κ. Καζαντζίδη η μέση συγκέντρωση για το έτος των αιωρούμενων σωματιδίων στη δημοτική ενότητα Βασιλικών κυμαίνεται μεταξύ 7-13 μg/m³, στη δημοτική ενότητα Θέρμης κυμαίνεται στα 8-12 μg/m³και στη δημοτική ενότητα Μίκρας στα 10-12 μg/m³. Όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα του προγράμματος THERMIAIR (www.thermiair.gr) τα αιωρούμενα σωματίδια είναι ένας πολύπλοκος ατμοσφαιρικός ρύπος, που έχει αρνητική επίδραση τόσο στο περιβάλλον όσο και στην ανθρώπινη υγεία.
Τρόποι αντιμετώπισης
Όπως εξηγεί ο κ. Καζαντζίδης η ατμοσφαιρική ρύπανση σε αυτές τις περιοχές οφείλεται το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου, κατά 10% σε τοπικές πηγές, ενώ το υπόλοιπο 90% των ρύπων προέρχεται από εξωγενείς παράγοντες, όπως είναι για παράδειγμα η γειτνίαση με τη Θεσσαλονίκη. Ωστόσο, τους χειμερινούς μήνες η ρύπανση από τοπικές πηγές είναι στο 40% και ως κύρια αιτία καταγράφεται η καύση ξύλου στα τζάκια. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο κ. Καζαντζίδης η λειτουργία ενός κλασικού τζακιού για τέσσερις ώρες εκπέμπει ρύπους όσους και περίπου χίλια αυτοκίνητα, που μετακινούνται σε απόσταση τριάντα χιλιομέτρων.
Μιλώντας στην «Άποψη» ο καθηγητής Φυσικής της Ατμόσφαιρας του Πανεπιστημίου Πατρών ανέφερε πως θα μπορούσαν να ληφθούν μέτρα για τη μείωση των ρύπων αυτών. «Θα μπορούσε ο δήμος να ενταχθεί σε κάποιο πρόγραμμα με στόχο τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, και να δημιουργήσει μία μονάδα επεξεργασίας αγροτικών αποβλήτων, ενώ σίγουρα θα ήταν θετικό να ληφθούν μέτρα για αύξηση του πρασίνου», επισήμανε ο κ. Καζαντζίδης.
Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί πως από φέτος ο δήμος Θέρμης συγκεντρώνει αγροτικά υπολείμματα και τα επεξεργάζεται για την παραγωγή κομπόστ, ώστε να αποτρέπεται η καύση, ενώ αναμένεται να γίνει δενδροφύτευση σε έκταση περίπου τριών χιλιάδων στρεμμάτων στην περιοχή των Βασιλικών, με χρηματοδότηση από κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης.
Η οικονομική κρίση έφερε… ρύπανση
Παράλληλα, ο κ. Καζαντζίδης αναφέρθηκε και στο θέμα των επιπτώσεων της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, η οποία θεωρείται παγκοσμίως ως μία βασική αιτία για την επιβάρυνση της ανθρώπινης υγείας, που οδηγεί, μάλιστα, σε μεγάλο αριθμό θανάτων.
«Έχει διαπιστωθεί πως υπάρχουν πηγές ρύπανσης, που πλέον δεν είναι τόσο σημαντικές, ενώ αντίθετα έχουν αναδειχθεί άλλες. Π.χ. τα καυσαέρια των αυτοκινήτων δεν αποτελούν πλέον τόσο σημαντική αιτία ατμοσφαιρικής ρύπανσης, καθώς έχει εξελιχθεί η τεχνολογία τους», τονίζει ο κ. Καζαντζίδης και συνεχίζει: «Ωστόσο, μετά την πρόσφατη κρίση, που είχε ως συνέπεια να αυξηθεί η τιμή αερίου, πετρελαίου και ρεύματος διαπιστώθηκε πως αυξήθηκε η καύση του ξύλου σε τζάκια και σόμπες. Και όχι μόνο αυτό, αλλά υπάρχουν στοιχεία ότι πολλοί επένδυσαν μεγάλα χρηματικά ποσά σε τζάκια, καλύτερης τεχνολογίας, που σημαίνει ότι οι άνθρωποι αυτοί θα συνεχίσουν να καίνε ξύλα. Δεν ήταν δηλαδή κάτι παροδικό για ένα χειμώνα. Αυτό είναι ένα πρόβλημα».
Όπως εξηγεί σε πολλές περιοχές στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη η χρήση τζακιού είτε δεν επιτρέπεται είτε επιτρέπεται υπό προϋποθέσεις, ενώ κατά βάση υπερισχύει η χρήση φυσικού αερίου.
