Είναι αλήθεια ότι πολλά ήθη και έθιμα έχουν τη σημερινή εποχή να θυμίζουν παλιές χαρές αλλά και να δώσουν την αίγλη και την έπαρση στους κατοίκους των ντόπιων χωριών διότι είναι μοναδικά και όχι ευρήματα νεώτερων χρόνων με τα οποία στηρίζουν την ύπαρξή τους οι νέοι οικισμοί.
Τα Βασιλικά είναι ένα χωριό στα σύνορα Θεσσαλονίκης-Χαλκιδικής επί της εθνικής οδού Θεσσαλονίκης-Πολυγύρου. Έχει, σαν ντόπιο χωριό, ένα πλούσιο παρελθόν σε όλες τις περιστάσεις της ιστορίας της Ελλάδας. Επί τουρκοκρατίας είχαμε την συμβολή μας, με άλλους Χαλκιδικιώτες στη μάχη που έγινε στη θέση Σκουτούδια, στην οποία σκοτώθηκαν σχεδόν όλοι οι μαχητές αλλά και το γεγονός ότι οι Τούρκοι έκαψαν το χωριό μας. Οι Βασιλικιώτες δεν το έβαλαν κάτω και όταν έγινε το Μακεδονικό είχαν να δώσουν παλληκάρια, π.χ. Πατίκας και άλλοι, και διάφορα εφόδια για τον αγώνα. Αλλά και όταν οι Γερμανοί ήρθαν, και πάλι οι Βασιλικιώτες βοήθησαν χιλιάδες Θεσσαλονικείς που πεινούσαν. Αυτό δεν σημαίνει ότι ήταν πλούσιοι, αλλά ότι ήταν και είναι φοβερά εργατικοί και το δώρο που τους έκανε η φύση με το εύκολο νερό στην περιοχή το εκμεταλλεύτηκαν όσο καλύτερα μπορούσαν και παρήγαγαν τα πάντα. Αυτά τα πολύ ελάχιστα γράφω για το χωριό μου προτού γράψω για τα έθιμα που είχαμε στις γιορτές της χριστιανοσύνης.
Και αρχίζω με τα κάλαντα. Εμείς εδώ στο χωριό τα λέμε ανήμερα της γιορτής και όχι παραμονή, όπως γίνεται σε όλα σχεδόν τα μέρη. Βέβαια, είμαστε οι μόνοι σωστοί και θα εξηγήσω γιατί. Καλήν ημέραν άρχοντες να πω στο αρχοντικό σας. Χριστός γεννάται σήμερον, δηλαδή μια μέρα πιο μπροστά. Ή λέμε στις 31 Δεκεμβρίου αρχημηνιά και αρχηχρονιά… μια μέρα πιο μπροστά, ή σήμερα είναι τα Φώτα και ο φωτισμός την παραμονή. Αυτά λοιπόν για τα κάλαντα. Το έθιμο του Γουρυουνάδικου θα το περιγράψω με τη βαρειά ντόπια προφορά των Βασιλικιωτών.
Τα γρούνια οι Βασιλικιώτες τα παίρναμ τον Φεβρουάριο μήνα και τα τάϊζαν ότι απόμνησκι απ του φαί τα και διάφορα χορταράκια, όπως τρέβνα και όσοι είχαν λίγου καλαμποκ ή κριθάρ ή τζίρου (τζίρος ήταν απομεινάρια από το στράγγισμα μέσα στην τσαντίλα του γιαουρτιού όταν το φτιαναν τυρί). Του γρουν τουχαν σναυλή μέσα στου κφας μι λίγ λασπούδα μέσα για να κουτρουκαλιέτι και να γλυτών απ τς μύγες του καλουκαίρ. Έτς μεγάλωναν τα γρούνια και γινγνταν μεχρ 100-120 οκάδες για να εχν κρεας που να φταν μέχρι Σαρακουστή. Μ΄αυτήν τη διαδικασία έφταναν τα Χριστούγεννα και την τρίτη ημέρα, του Αγίου Στεφάνου, ήταν η μέρα που τασφαζαν και γλενταγν του Γουρουνάδικου, ήταν ένα πραγματικό πανηγύρ για τους Βασιλικιώτες. Τα σπίτι απου είχαν γρούνι τα καταλάβαινες απ τον καπνό που έβγαινη διότι είχαν του καζαν κι εβραζη του νερό. Όταν τυ γρούνι το σφαζαν έβγαζαν του τουμάριτ έπαιρναν του κεφάλ μι τη γλώσσα κι ένα κρουμίδ στου στόμα, του θύμιαζαν του έγδερσκαν μαζί μ τα αυτιά του, του καθάρζαν καλά του φύλαγαν γιατί πρωτουχρουνιά θα το έκαμναν πατσά για να του φαν μετά ην εκκλησία. Απ του γρουν δεν πέταζαν σχεδόν τίπτα. Τα εντόσθια ούλα όπως και η σκουταριά τν έφκιαναν φαί μι πράσα να γλιφς τα δάχτυλας. Τφούσκα απ΄του κατουρλιό τν άδειαζαν προσεκτικά τα χτυπούσαν στην πιπιλιά (στάχτη) και μετά τφούσκουναν κιεφκιαναν μπάλα για τα μικρά. Τάντερα τα γύρζαν για να καθαρίσν καλά κ ήταν τα σημερνά λουκάνικα Βασιλικών, απ τα πιο ξακουστά και καλύτερα μαζί με το ψωμί μας, με μερκές όμως διαφορές. Την βούζα απ του γρουν τγιόμουζαν κι γίνταν ο λεγόμενος μπασμπανάς που τουν έκαμναν σούπα (τη λεγόμενη ΜΑΤΙΑ) κι έτρωγαν τμέρα των Φώτων μετά την εκκλησία. Του πουλύ χουτνρό τάντιερον του γιόμουζαν κι γίνταν η λεγόμενη παστουματιά όπου την είχαν για σαλάμ κρυμέν στου κατώι όπου είχι δρουσιά. Τα υπόλοιπα άντερα τα γιόμουζαν, μιγάλα κμικρά. Τα μιγάλα τα κρατούσαν κα τα μκρά τα βαζαν στα ΚΟΛΝΤΑ-ΚΟΛΝΤΑ . Τα ΚΟΛΝΤΑ ΚΟΛΝΤΑ ήταν κάλαντα που τα λέγαμι τον Άη Βασίλ και κρατούσαμι μια βέργα μι μυτ μπρουστά όπου οι θειες (κυρίες) κάρφουναν τα κουλούρια και τα λουκανκούδια . Έλεγαν δε τα εξής: Κόλντα Κόλντα κι Άη Βασίλς ώσπου να βαρούν οι πόρτις και τα μεταξια τα τούβλα.
Επειδή εκείνη την εποχή δεν είχαν μηχανές άλιθαν του κρέας για να γμιουμούζ τα λουκάνικα χρησιμοποιώντας ένα καλό ξύλο κι μι του τσκουρουδ εκουβαν όσο μπορούσαν πιο μικρά κουματούδια του κρέας. Ύστιρα με το χνι κι μι του κότσανου γιοόμουζαν τα λουκάνικα. Τις σημερινές πατσιέτις δεν τσίξραν τότε γι αυτό τα ξικουκάλζαν αλλά επειδή δεν καθάριζαν καλά τσκρατούσαν κι τσβαζαν μαζί μτ τουν αλατσμένου του παστό στφασουλάδα για να νουστμίς. Απ του πάχους που είχαν τανφρά και τα σκώτια επειδή ήταν μαλακά, μαζί μτ του λαρδί τραχουκουκαλιάς του έλιουναν κιέφκιαχναν τλίγδα (βούτυρο) για τσπίτες και για να αληφς στφέτα του ψωμί μαζί με αλάτ. Το υπόλοιπου πάχους που απόμνι τούφκιαναν τγαρίδις τσίβαζαν κ αλάτ κι τσείχαν στου θέρους για να τρων και να πιν νιρό πουλύ.
Σήμερα όλα αυτά τα τα εδέσματα που είναι χοληστερινούχα τα έχουμε για να γευόμαστε και να περνούμε καλά. Έτσι περνούσαν καλά και οι παλιοί διότι ήταν λίγες οι μέρες διασκέδασης και προσπαθούσαν να τις εκμεταλλευτούν όσο γίνεται καλύτερα. Έτσι γίνονταν και τα γλέντια του γρουνάδκου και ήταν χαρά μεγάλη για όλους.
Ευχαριστώ πολύ για την υπομονή σας να το διαβάσετε.
