«Τρέχουν» (;) οι υπηρεσίες για την αντιπλημμυρική θωράκιση της Θέρμης 

Ποια έργα απαιτούνται και που. Τι δείχνει έκθεση του υπουργείου Υποδομών

Πιο αναγκαία από ποτέ είναι πλέον τα έργα αντιπλημμυρικής θωράκισης σε πολλές περιοχές του νομού Θεσσαλονίκης, μεταξύ των οποίων και η ευρύτερη περιοχή του δήμου Θέρμης. Η πρόσφατη κακοκαιρία Daniel και τα τραγικά πλημμυρικά φαινόμενα σε ολόκληρη τη Θεσσαλία αποδεικνύουν ότι πολλές περιοχές της χώρας δε διαθέτουν τις υποδομές και δεν είναι προετοιμασμένες να ανταπεξέλθουν στα χαρακτηριστικά των καιρικών φαινομένων, που οφείλονται στην κλιματική αλλαγή.

Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο αντιπεριφερειάρχης Υποδομών και Δικτύων Κ. Μακεδονίας, Πάρις Μπίλλιας υπάρχει ένα επικαιροποιημένο master plan για όλη τη Θεσσαλονίκη, στο οποίο συμπεριλαμβάνονται περίπου 40 έργα αντιπλημμυρικής θωράκισης, που έχουν χαρακτηριστεί επείγοντα και έχουν προωθηθεί προς άμεση υλοποίηση.

Στο συγκεκριμένο master plan του υπουργείου Υποδομών συμπεριλαμβάνεται και μία σειρά από έργα και μελέτες – έρευνες για την ευρύτερη περιοχή της Θέρμης, εκ των οποίων τουλάχιστον τα τρία από αυτά χαρακτηρίζονται ως ιδιαίτερης σημασίας γιατί αφορούν μεγάλα ρέματα της Θέρμης και των Βασιλικών. Μάλιστα, ειδικότερα τα έργα στην περιοχή του Ανθεμούντα κρίνονται ως εξαιρετικά σημαντικά, καθώς το συγκεκριμένο ρέμα συγκεντρώνει μεγάλες ποσότητες νερού από τις γύρω ορεινές περιοχές και βρίσκεται ακριβώς δίπλα σε κατοικημένες περιοχές και αγροτικές εκτάσεις.

Περιοχές υψηλού κινδύνου

Όσον αφορά την ευρύτερη περιοχή του δήμου Θέρμης, στο συγκεκριμένο master plan, αναφέρεται ότι υψηλός κίνδυνος πλημμυρών εντοπίζεται: ανάντη και κατά μήκος του χειμάρρου Θέρμης, του ρέματος Τριαδίου και του ρέματος Ανθεμούντα, στον οικισμό των Βασιλικών, στην περιοχή Λιβαδάκι, κατά μήκος των οικισμών Περαίας, Ν. Επιβατών, Αγίας Τριάδας (και σποραδικά πολύ υψηλός κίνδυνος), καθώς και στην εκβολή του ρέματος Κεραμίδα της Ν. Μηχανιώνας, κατά μήκος του ρέματος της Επανομής από τον οικισμό και κάτω, αλλά και στα ρέματα Πατρόλη και Ρεματάκι.

Αξίζει να αναφερθεί πως από αυτοψίες που έγιναν, αλλά και από παλαιότερες μελέτες, που ελήφθησαν υπόψη, διαπιστώθηκε πως πλημμύρες εμφανίζονται (αφορά όλη τη Θεσσαλονίκη) «σε θέσεις, που οι κοίτες των ρεμάτων παρουσιάζουν πυκνή βλάστηση και φερτά υλικά, ιδίως σε τμήματα που οι κοίτες είναι μη διευθετημένες. Επιπλέον, κατά τόπους σε θέσεις ρεμάτων, εντοπίζονται συγκεντρώσεις απορριμμάτων στα πρανή και στον πυθμένα της κοίτης και σε αρκετές περιπτώσεις, παρατηρείται δόμηση στις ζώνες διέλευσης των ρεμάτων, εγείροντας προβλήματα στην ανεμπόδιστη ροή των υδάτων».

Σε άλλο σημείο του master plan τονίζεται ακόμη πως «στο σύνολο των αστικών περιοχών εκτός του Δήμου Θεσσαλονίκης, καταγράφηκαν από τους τοπικούς φορείς προβλήματα στις υποδομές αποχέτευσης ομβρίων υδάτων όπως ανεπάρκεια ή πλήρης απουσία έργων δικτύων αποχέτευσης, λιμνάζοντα ύδατα και φραγμένα φρεάτια υδροσυλλογής, τα οποία και επιβεβαιώθηκαν από τις αυτοψίες, εντός των λοιπών Δήμων της περιοχής ενδιαφέροντος (Δέλτα, Ωραιοκάστρου, Παύλου Μελά, Αμπελοκήπων – Μενεμένης, Κορδελιού – Ευόσμου, Νεάπολης – Συκεών, Πυλαίας – Χορτιάτη, Καλαμαριάς, Θέρμης και Θερμαϊκού)».

Τα έργα

Στη συγκεκριμένη έκθεση έχουν καταγραφεί λεπτομερώς όλα τα έργα στην ευρύτερη περιοχή του δήμου Θέρμης, τα οποία είτε έχουν προγραμματιστεί, έχουν ενταχθεί σε προγράμματα χρηματοδότησης ή βρίσκονται ακόμη σε στάδιο μελέτης.

• Ένα από τα σημαντικότερα έργα για την περιοχή είναι η μελέτη διευθέτησης του χειμάρρου Ανθεμούντα (κατάντη του οικισμού Βασιλικών). Το συγκεκριμένο έργο αναμένεται να ξεκινήσει το 2024, καθώς έχουν ολοκληρωθεί οι απαλλοτριώσεις και η μελέτη και αναμένεται πολύ σύντομα να ενταχθεί στο νέο ΕΣΠΑ. Το έργο αφορά μία περιοχή μήκους περίπου 3 χιλιομέτρων και περιλαμβάνει διευθετήσεις στις συμβολές τοπικών ρεμάτων στον Ανθεμούντα. Ωστόσο, αξίζει να αναφερθεί πως το έργο αυτό είχε ενταχθεί αρχικά στο προηγούμενο ΕΣΠΑ, αλλά καθυστέρησε σημαντικά η διαδικασία των απαλλοτριώσεων, με αποτέλεσμα να χαθεί πολύτιμος χρόνος.
• Ιδιαίτερα σημαντική θεωρείται και η μελέτη αντιπλημμυρικής προστασίας της πεδιάδας του ποταμού Ανθεμούντα. Για το συγκεκριμένο έργο αναμένεται το προσεχές διάστημα να ξεκινήσει ο διαγωνισμός για τη μελέτη. Όπως τόνισε χαρακτηριστικά ο αντιπεριφερειάρχης Υποδομών και Δικτύων Κ. Μακεδονίας, Πάρις Μπίλλιας πρόκειται για ένα σημαντικό συλλεκτήριο ρέμα για όλη την περιοχή και πρέπει να διασφαλιστεί ότι μπορεί να παραλάβει μεγάλο όγκο νερού.
• Επίσης, μεγάλης σημασίας είναι οι εργασίες αντιπλημμυρικής θωράκισης των ρεμάτων της Θέρμης. Πρόκειται για ένα έργο για το οποίο υπάρχει μελέτη, αλλά απαιτείται επικαιροποίηση.
• Στη φάση της διαδικασίας ανάθεσης μελέτης βρίσκεται και το έργο που αφορά την αντιπλημμυρική θωράκιση Ε.Π. Θεσσαλονίκης με έργα διευθέτησης στον ποταμό Ανθεμούντα και στα ρέματα Θερμαϊκού και Θέρμης και συμβαλλόντων ρεμάτων.
• Ακόμη, υπάρχει ολοκληρωμένη μελέτη για τη διευθέτηση του ρέματος Νέας Ραιδεστού όπως επίσης και για τη διευθέτηση ρέματος από τον οικισμό της Θέρμης έως το γήπεδο Τριαδίου.
• Στο master plan συμπεριλαμβάνονται, επίσης, έργα αντιπλημμυρικής προστασίας της επαρχιακής οδού Θεσσαλονίκης – Νέας Μηχανιώνας. Όσον αφορά το συγκεκριμένο έργο ολοκληρώνεται η διαδικασία ανέθεσης μελέτης.
• Στη φάση της οριστικοποίησης του προϋπολογισμού, ενώ απαιτείται επικαιροποίηση μελετών, βρίσκεται και το έργο για την κατασκευή γέφυρας επί της 8^ης οδού των Ταγαράδων στη συμβολή με το χείμαρρο Ανθεμούντα.
• Αναμένεται να ξεκινήσουν οι διαδικασίες για την εκπόνηση προκαταρκτικής μελέτης – έρευνας που αφορά την τεχνητή επαναπλήρωση υδροφορέων στην ευρύτερη περιοχή του πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης για υδρευτικούς σκοπούς – Με πιλοτική εφαρμογή επί του ποταμού Ανθεμούντα.
• Ακόμη, αναμένεται να ξεκινήσει η διαδικασία για την εκπόνηση μελέτης για την κατασκευή γέφυρας στην είσοδο του οικισμού των Βασιλικών (περιοχή Σφαγεία).
• Επίσης, στη φάση της εκπόνησης βρίσκεται και μελέτη έργων δικτύων όμβριων υδάτων σε οικισμούς του δήμου Θέρμης, ενώ έχει εκπονηθεί μελέτη για το έργο που αφορά στην αποχέτευση όμβριων υδάτων της περιοχής επέκτασης Θέρμης.

Μάλιστα, στο master plan του υπουργείου Υποδομών τονίζεται ότι ως έργα Εθνικού, Ειδικού και Σημαντικού επιπέδου έχουν χαρακτηριστεί τα έργα Αντιπλημμυρικής θωράκισης, που περιλαμβάνουν Έργα Διευθέτησης:
1. στον ποταμό Ανθεμούντα και τα ρέματα Θερμαϊκού και Θέρμης
2. στον ποταμό Δενδροπόταμο και τα συμβάλλοντα σε αυτόν ρέματα
3. στην Περιφερειακή Τάφρο και τα συμβάλλοντα σε αυτήν ρέματα.

Άλλες περιοχές υψηλού κινδύνου

Σύμφωνα με το master plan του υπουργείου Υποδομών εκτός από την ευρύτερη περιοχή της Θέρμης υψηλός κίνδυνος πλημμυρών υπάρχει και σε άλλες περιοχές της Θεσσαλονίκης και συγκεκριμένα:

• Στις εκβολές του Αξιού ποταμού και στην περιοχή ανάμεσα στα χωριά Γέφυρα και Άγιος Αθανάσιος, καθώς και σε ένα τμήμα ανάντη του οικισμού Βαθύλακκου.
• Στην πεδινή περιοχή κατάντη του Μεγάλου Βαρδάρη και στο ύψος του οικισμού της Χαλάστρας, όπως επίσης ενδιάμεσα στις μισγάγγειες του Μικρού Βαρδάρη και της Τάφρου Σίνδου ως την εκβολή τους, αλλά και κατά μήκος της Τάφρου Σίνδου.
• Στην περιοχή εκατέρωθεν του Γαλλικού ποταμού σε όλο το μήκος της, και ιδιαίτερα από το σημείο του Πεντάλοφου και προς τις εκβολές του.
• Σχεδόν σε ολόκληρο το Πολεοδομικό Συγκρότημα των Δήμων Ευόσμου- Κορδελιού, Αμπελοκήπων-Μενεμένης και Δήμου Παύλου Μελά εκατέρωθεν του Δενδροποτάμου.
• Στο συμπαγή αστικό ιστό του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Θεσσαλονίκης.
• Στην περιοχή ακριβώς ανάντη της Περιφερειακής Τάφρου.