Του Απόστολου Τσολάκη, αντιδημάρχου Οικονομικών Υπηρεσιών & Υπηρεσιών Τοπικής Οικονομικής Ανάπτυξης
Η Οικονομική Υπηρεσία αποτελεί την καρδιά του Δήμου. Έχει την ευθύνη για την κατάρτιση και εκτέλεση του προϋπολογισμού, τη βεβαίωση και είσπραξη των εσόδων, την εκκαθάριση και πληρωμή των δαπανών, τον σχεδιασμό και την υλοποίηση του ετήσιου προγράμματος προμηθειών και υπηρεσιών, και την αδειοδότηση των εμπορικών δραστηριοτήτων υγειονομικού ενδιαφέροντος.
Στο άρθρο αυτό γίνεται συνοπτική παρουσίαση του αντικειμένου της Οικονομικής Υπηρεσίας, ξεκινώντας από την εξέλιξη των οικονομικών μεγεθών του Δήμου την τελευταία 12ετία. Στη συνέχεια, δίνονται στοιχεία της λειτουργίας της Υπηρεσίας, καθώς και των ενεργειών που γίνονται για την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών στους πολίτες.
Εξέλιξη οικονομικών μεγεθών του νέου Δήμου Θέρμης από τη σύστασή του
Από τη συνένωση των τριών πρώην Δήμων Θέρμης, Βασιλικών και Μίκρας το 2011 μέχρι σήμερα, τα οικονομικά μεγέθη του νέου Δήμου Θέρμης παρουσιάζουν θετική εξέλιξη και απεικονίζουν την οικονομική του ισχύ.
Όπως φαίνεται στο διάγραμμα των υποχρεώσεων έναντι τρίτων, βάσει των στοιχείων του Ισολογισμού και της εκτέλεσης του Προϋπολογισμού, είναι φανερή η διαρκής προσπάθεια για μείωση των υποχρεώσεων σε δάνεια, προμηθευτές και ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις.
Ταυτόχρονα, τα ταμειακά διαθέσιμα εμφανίζουν μία συνεχή αύξηση τα πρώτα χρόνια, και σταθεροποιούνται σε υψηλά μεγέθη μετά το 2016, προσδίδοντας στον Δήμο τη δυνατότητα και την ευχέρεια για την εκτέλεση της πολιτικής του.
Τέλος, τα πάγια περιουσιακά στοιχεία, μετά την καταγραφή που έγινε το 2019, αποτυπώθηκαν λογιστικά, δίνοντας νέες δυνατότητες για την αξιοποίηση της ακίνητης δημοτικής περιουσίας.
Από όλα αυτά τα στοιχεία προκύπτει ότι από το ξεκίνημα του νέου Δήμου μέχρι σήμερα έχουν μηδενιστεί οι δανειακές υποχρεώσεις, και ταυτόχρονα έχουν αυξηθεί σημαντικά τα ταμειακά του διαθέσιμα και η λογιστική του περιουσία.
Οικονομικοί πόροι του Δήμου Θέρμης
Ως «ίδιοι πόροι» χαρακτηρίζονται όλα τα ποσά που εισρέουν στο Ταμείο του Δήμου, αν αφαιρεθούν τα ποσά που προέρχονται από την πολιτεία, για τα λειτουργικά έξοδα του Δήμου (Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι-ΚΑΠ, περίπου 7 εκ. ευρώ), και οι επιχορηγήσεις για έργα, μελέτες και διάφορες δράσεις.
Σύμφωνα με τα απολογιστικά στοιχεία των τελευταίων χρόνων, οι ίδιοι πόροι του Δήμου Θέρμης, κυμαίνονται από 11,5 έως 13,5 εκ. ευρώ, και προέρχονται από:
α. Τα Δημοτικά Τέλη (5,5 εκ.), τον Δημοτικό Φόρο (0,6 εκατ.), και το Τέλος Ακίνητης Περιουσίας (0,6 εκ.), που πληρώνονται μέσω των λογαριασμών του ηλεκτρικού ρεύματος (σύνολο περίπου 6,7 εκ.), και
β. Δικαιώματα τάφων και τέλη ταφής (περίπου 0,3 εκ.).
γ. Πρόστιμα από παραβάσεις ΚΟΚ, αυθαίρετες κατασκευές κ.λπ. (περίπου 0,4 εκ.)
δ. Μισθώματα από την ακίνητη δημοτική περιουσία, όπως το λατομείο Ταγαράδων και το ξενοδοχείο HYATT (περίπου 1,0 εκ.)
ε. Εισπράξεις τελών επί δραστηριοτήτων, κυρίως από παίγνια του καζίνο (περίπου 1,2 εκ.)
στ. Οφειλές παρελθόντων ετών (περίπου 0,8 εκ.)
ζ. Εισφορές σε χρήμα, στις περιοχές που έγιναν επεκτάσεις σχεδίου, όπως η Θέρμη και το Τριάδι (περίπου 0,7 εκ.), και
η. Λοιπές πηγές (περίπου 1,2 εκ.).
Από τα παραπάνω ποσά, τα 7 εκ. ευρώ αφορούν στις αποκαλούμενες «ανταποδοτικές υπηρεσίες» καθαριότητας και κοιμητηρίων, και μπορούν να χρησιμοποιηθεί μόνο γι’ αυτές. Επομένως, ένα ποσό περίπου 5 εκ. ευρώ μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τον Δήμο για την κάλυψη μέρους των ανελαστικών λειτουργικών δαπανών του, που δεν καλύπτονται από την επιχορήγηση της πολιτείας, και το υπόλοιπο να διατεθεί σε ό,τι θέτει ως προτεραιότητα η Διοίκηση, που είναι η κοινωνική πολιτική. Έτσι, χρηματοδοτούνται:
α. Πολιτισμός – Αθλητισμός με 1,5 εκ. ευρώ (ΔΕΠΠΑΘ)
β. Παιδικοί Σταθμοί – ΚΑΠΗ, με 1,7 εκ. ευρώ
γ. Σχολεία (λειτουργία, συντηρήσεις κ.λπ.), με 0,5 εκ. ευρώ
δ. Κοινωνικό Παντοπωλείο (προμήθειες, λειτουργία), με 0,25 εκ. ευρώ
ε. Δημοτική Συγκοινωνία με 0,25 εκ. ευρώ, και
στ. Επιχορηγήσεις Συλλόγων και Σωματείων, με 0,15 εκ. ευρώ.
Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω, σε συνδυασμό με τις αυξήσεις των τελευταίων χρόνων στις τιμές της ενέργειας (καύσιμα, ηλεκτρισμός) και των προϊόντων, συμπεραίνεται ότι δεν περισσεύει ούτε ευρώ για οποιαδήποτε επενδυτική πρωτοβουλία (έργα, μελέτες προμήθειες παγίων). Παρόλα αυτά, η Διοίκηση του Δήμου, καταβάλλει διαρκείς προσπάθειες και καταφέρνει να παρουσιάζει σπουδαία αποτελέσματα σε έργα, δράσεις, και προμήθειες παγίων, εξασφαλίζοντας, με πολλή δουλειά και επιμέλεια, χρήματα από εθνικά και ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά προγράμματα, και κρατώντας μία από τις πρώτες θέσεις στη χώρα στις εντάξεις σε προγράμματα και στην απορρόφηση κονδυλίων από τρίτες πηγές.
Η Οικονομική Υπηρεσία του Δήμου Θέρμης σήμερα
Η λειτουργία της Οικονομικής Υπηρεσίας, εκτός από τη διοικητική διάσταση, χαρακτηρίζεται σε μεγάλο βαθμό και από τις σχέσεις της με τους πολίτες, αφού σε κάθε Τμήμα της υπάρχουν διαδικασίες που απαιτούν αυτοπρόσωπη ή μακρόθεν παρουσία συναλλασσόμενων.
Παρά τις αντιξοότητες της οικονομικής και της υγειονομικής κρίσης, και παρά την έλλειψη προσωπικού, τα τελευταία 4 χρόνια έγινε χωρική και λειτουργική αναδιάρθρωση των Τμημάτων και των αρμοδιοτήτων της Διεύθυνσης, με πολύ θετικά αποτελέσματα, αφενός στις συνθήκες εργασίας του προσωπικού, και, αφετέρου, στο επίπεδο εξυπηρέτησης των πολιτών.
Έτσι, σε ό,τι αφορά την οργανωτική δομή, δημιουργήθηκαν τα νέα Τμήματα Προμηθειών και Αδειοδοτήσεων Καταστημάτων, μεταφέρθηκαν οι αρμοδιότητες μισθοδοσίας από τη Διεύθυνση Διοικητικών Υπηρεσιών στο Τμήμα Προϋπολογισμού, μετακινήθηκε το Τμήμα Ταμείου από το κτίριο του Δημαρχείου, στο κτίριο της Οικονομικής Υπηρεσίας, και έγιναν εσωτερικές μετακινήσεις υπαλλήλων για την αντιμετώπιση της έλλειψης προσωπικού.
Για τη βελτιστοποίηση του εργασιακού περιβάλλοντος, διαμορφώθηκαν νέοι λειτουργικοί χώροι για στέγαση των Τμημάτων, με σύγχρονη επίπλωση και ηλεκτρονικό εξοπλισμό. Ο ειδικά διαμορφωμένος χώρος για το Ταμείο, οι χώροι υποδοχής για την παροχή πληροφοριών και τη διακίνηση αλληλογραφίας, ο νέος χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων, ο εξοπλισμός του κτιρίου με σύστημα ασφαλείας (κάμερες, συναγερμό), η δημιουργία server room για την υποστήριξη όλων των πληροφοριακών συστημάτων, και οι ξεχωριστοί χώροι αρχείων για την ασφαλή αρχειοθέτηση και φύλαξη των εγγράφων όλων των Τμημάτων, αναβάθμισαν τις παρεχόμενες υπηρεσίες προς τον πολίτη.
Κρίσιμες δράσεις της Οικονομικής Υπηρεσίας
Στο αντικείμενο της Οικονομικής Υπηρεσίας, κρίσιμες δράσεις αποτελούν η κατάρτιση και παρακολούθηση της εκτέλεσης του Προϋπολογισμού, η πρόταση για έκδοση Κανονιστικών Αποφάσεων για αντικείμενά της, η διαχείριση της ακίνητης δημοτικής περιουσίας και οι διαδικασίες είσπραξης των εσόδων.
Οι εισηγήσεις προς τη Διοίκηση του Δήμου για την έκδοση Κανονιστικών Αποφάσεων για τον καθορισμό τελών, φόρων και δικαιωμάτων που αφορούν στις ανταποδοτικές υπηρεσίες καθαριότητας, ηλεκτροφωτισμού και κοιμητηρίων, λαμβάνουν υπόψη τις δυνατότητες μείωσης αυτών προς όφελος των πολιτών, και τη δικαιότερη κατανομή επιβολής τους, σε συνδυασμό με τα οικονομικά στοιχεία της Υπηρεσίας. Από το 2019 και μετά, οι αποφάσεις λαμβάνονται από το Δημοτικό Συμβούλιο και εγκρίνονται από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση κάθε έτος, με βάση τις διατάξεις της νομοθεσίας, και προσαρμοσμένες κάθε φορά στις υπάρχουσες συνθήκες και ανάγκες.
Ειδικά για τα Κοιμητήρια, το 2019, μελετήθηκε όλο το ιστορικό των κανονιστικών διατάξεων των Κοιμητηρίων, και συντάχθηκε σχέδιο νέου Κανονισμού, που απαντούσε στις στρεβλώσεις του παρελθόντος, συνέδεε τις παλιές καταστάσεις με τη νέα, και αποτύπωνε με σαφή τρόπο την πολιτική του Δήμου, όπως αυτή διαμορφώθηκε με την εμπειρία του παρελθόντος και με τις επίμονες και συχνές διαβουλεύσεις με την Υπηρεσία, τους Προέδρους των Κοινοτήτων, αντιδημάρχους κ.λπ.
Το σχέδιο του Προϋπολογισμού του Δήμου υποβάλλεται στο Παρατηρητήριο Οικονομικής Αυτοτέλειας του Υπουργείου Εσωτερικών, κάθε έτος, εντός των προβλεπόμενων προθεσμιών, και ελέγχεται με ασήμαντες ή και καθόλου παρατηρήσεις. Η Απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου που ακολουθεί τυγχάνει θετικού ελέγχου νομιμότητας από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση, με αποτέλεσμα ο Δήμος να έχει τη δυνατότητα να λειτουργεί με εγκεκριμένο Προϋπολογισμό από την πρώτη μέρα του νέου οικονομικού έτους.
Η στοχευμένη πρόβλεψη εγγραφών κατά τη κατάρτιση του Προϋπολογισμού, με σωστό προγραμματισμό και καλή συνεργασία όλων των Υπηρεσιών του Δήμου, έχει ως αποτέλεσμα την ορθή εκτέλεσή του, χωρίς αποκλίσεις και αρνητικά οικονομικά αποτελέσματα που θα οδηγούσαν σε πολλές άσκοπες αναμορφώσεις. Έτσι, επιτεύχθηκε κατακόρυφη μείωση των αναμορφώσεων, και μάλιστα σε συνθήκες απρόβλεπτων καταστάσεων λόγω της πανδημίας, από 67 αναμορφώσεις το έτος 2018 σε μόλις 12 το έτος 2022.
Στο πλαίσιο διαχείρισης και αξιοποίησης της ακίνητης δημοτικής περιουσίας, καταγράφηκαν όλα τα ακίνητα και αποτυπώθηκε το σύνολο και η πραγματική τους αξία, με αποτέλεσμα την αύξηση της λογιστικής αξίας της περιουσίας του Δήμου από 250 εκ. ευρώ σε 500 εκ., δίνοντας νέες δυνατότητες για την καλύτερη αξιοποίησή της.
Τέλος, με στόχο τη βελτίωση της εισπραξιμότητας, καταβάλλονται συνεχείς προσπάθειες από την Υπηρεσία, ώστε να αποφεύγονται λάθη, αλλά και ο κίνδυνος της απώλειας εσόδων και παραγραφής οφειλών. Έτσι, την τελευταία 4ετία, παρουσιάζεται αύξηση των εισπράξεων των ιδίων εσόδων του Δήμου από 12,5 εκ. ευρώ περίπου το 2018, σε 14,0 εκ. περίπου το 2022.
Η σύνταξη και βεβαίωση των Χρηματικών Καταλόγων γίνεται πλέον με τη χρήση κωδικού ηλεκτρονικής πληρωμής (RF), αυτοματοποιώντας τη λογιστική αποτύπωση και δίνοντας πολλαπλές δυνατότητες πληρωμής στους πολίτες.
Τέλος, η διαδικασία είσπραξης εκσυγχρονίστηκε με την νέα εφαρμογή «Πληρώνω Ηλεκτρονικά» (easypay), η οποία παρέχει σε πραγματικό χρόνο στους πολίτες και στις επιχειρήσεις προσωποποιημένη ηλεκτρονική πληροφόρηση σχετικά με τις οφειλές τους στον Δήμο, και δίνει τη δυνατότητα στους οφειλέτες να τις πληρώσουν ηλεκτρονικά, με κάρτα, χωρίς τη χρήση κωδικών web banking, οποιαδήποτε ώρα της ημέρας, από οποιοδήποτε σημείο χωρίς φυσική παρουσία στο Ταμείο, άμεσα και με ασφάλεια.
Ο Δήμος Θέρμης πρότυπο χρηστής οικονομικής διαχείρισης
Στο πλαίσιο άσκησης των αρμοδιοτήτων της, η Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών λειτουργεί με βάση τις Αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, της διαφάνειας, της υπευθυνότητας και της λογοδοσίας. Η λειτουργία της Υπηρεσίας ελέγχεται μέσα από μία σειρά κανόνων και εργαλείων που δίνουν δυνατότητα σε όλους να γνωρίζουν, να ενημερώνονται και να μαθαίνουν για κάθε της ενέργεια. Συγκεκριμένα, προβλέπονται:
• Ανάρτηση κάθε οικονομικής πράξης της Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών (πληρωμή, έγκριση και δέσμευση δαπάνης, προϋπολογισμός κ.λπ.) στο πρόγραμμα ΔΙΑΥΓΕΙΑ
• Έλεγχος εκτέλεσης ετήσιου Προϋπολογισμού ανά τρίμηνο από το Παρατηρητήριο Οικονομικής Αυτοτέλειας των ΟΤΑ, και από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση, μετά από εισήγηση της Οικονομικής Υπηρεσίας και λήψης σχετικής απόφασης από το Δημοτικό Συμβούλιο
• Έλεγχος Απολογισμού και Ισολογισμού του Δήμου με έγκριση από το Δημοτικό Συμβούλιο και την Οικονομική Επιτροπή, μετά και από έλεγχο των ετήσιων οικονομικών καταστάσεων από ορκωτό ελεγκτή – λογιστή
• Αποστολή μηνιαίων στατιστικών οικονομικών στοιχείων προς το Υπουργείο Εσωτερικών
• Έλεγχος αποτελεσματικότητας των εσωτερικών δικλείδων και της τήρησης διαδικασιών από το Τμήμα Εσωτερικού Ελέγχου του Δήμου.
Η προοπτική της Υπηρεσίας
Στο πλαίσιο της αναβάθμισης των Υπηρεσιών, στον Δήμο Θέρμης και στη Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών είναι σε εξέλιξη μεγάλη ψηφιακή μεταρρύθμιση, η οποία εστιάζει σε πρώτη φάση στη βεβαίωση και είσπραξη εσόδων και στις νέες δυνατότητες πληρωμών που δίνονται στους πολίτες.
Έγιναν τα πρώτα βήματα:
– Αντικαταστάθηκε εντός του 2020, η παλιά εφαρμογή για τη διαχείριση των Δημοτικών Τελών, Δημοτικού Φόρου και ΤΑΠ, με τη νέα εφαρμογή Open1Property, που αφενός δίνει τη δυνατότητα διασύνδεσης με τον ΔΕΔΔΗΕ, αυτόματης πλασματοποίησης εμβαδού ακινήτων, και, αφετέρου, είναι πιο εύχρηστη στην καταχώρηση ακινήτων, στον υπολογισμό οφειλών και στη δημιουργία Χρηματικών Καταλόγων.
Ο σχεδιασμός για το αύριο
Οι διαδικασίες και οι ενέργειες για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του Δήμου δεν σταματούν εδώ. Στόχος της Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών και του Δήμου γενικότερα είναι η συνεχής προμήθεια νέων εφαρμογών και τεχνολογικών μέσων που θα βελτιώσουν τη διαχείριση και λειτουργικότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους πολίτες.
Η συνολική εξυπηρέτηση του πολίτη τηλεφωνικά και ηλεκτρονικά, οι ψηφιακές διαδικασίες αδειοδότησης εμπορικών δραστηριοτήτων, η παρακολούθηση του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου των συμβάσεων προμηθειών και υπηρεσιών από το πρωτογενές αίτημα μέχρι και την τελική παραλαβή και πληρωμή, και ο έγκαιρος προγραμματισμός τους μέσα από ένα ψηφιακό πληροφοριακό σύστημα στο οποίο θα συμμετέχουν το σύνολο των Διευθύνσεων και Επιτροπών Διαγωνισμού και Παραλαβής είναι μέρος αυτών που προγραμματίζονται το επόμενο διάστημα.
Ως πολιτικός προϊστάμενος της υπηρεσίας θα ήθελα να ευχαριστήσω το σύνολο του προσωπικού και ιδιαιτέρως τους προϊσταμένους των τμημάτων για την επίπονη και διαρκή προσπάθεια, που έχουν καταβάλλει τα τελευταία αυτά χρόνια – ακόμη και κάτω από δύσκολες συνθήκες -, ώστε να σημειωθούν όλα τα θετικά αποτελέσματα που έχουν προαναφερθεί.
Απόστολος Τσολάκης
