Τα τελευταία 40 χρόνια η στάθμη έπεσε κατά… 20 μέτρα!
Σημαντική μείωση των αποθεμάτων των υπόγειων νερών λόγω της υπεράντλησης παρατηρείται σε περιοχές της λεκάνης του Ανθεμούντα όπως τα Βασιλικά, αλλά και στην παράκτια ζώνη Περαίας – Επανομής. Από στοιχεία που συγκεντρώνονται εδώ και τέσσερις δεκαετίες προκύπτει πως η στάθμη των υπόγειων νερών «πέφτει» κατά μισό με ένα μέτρο σχεδόν κάθε χρόνο με συνέπεια να απαιτούνται δραστικά μέτρα, ώστε να μην επηρεαστεί η ποιότητα του νερού.
Επίσης, σημαντικά προβλήματα αποτελούν και τα φαινόμενα της υφαλμύρισης και της νιτρορύπανσης σε αγροτικές γεωτρήσεις της περιοχής, όπως προκύπτει από μετρήσεις που έχουν πραγματοποιηθεί. Τα στοιχεία αυτά αναφέρθηκαν κατά τη διάρκεια ημερίδας για τους υδατικούς πόρους στην περιοχή των Βασιλικών και της Επανομής, που διοργανώθηκε πρόσφατα από τον Αγροτοκτηνοτροφικό Σύλλογο Ανατολικής Θεσσαλονίκης.
Πτώση στάθμης κατά… 20 μέτρα
Πιο συγκεκριμένα, ο επίκουρος καθηγητής Υδρογεωλογίας – Διαχείρισης Υδατικών Πόρων στο Τμήμα Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, Νεραντζής Καζάκης συγκεντρώνει στοιχεία για τη λεκάνη του Ανθεμούντα και την παράκτια ζώνη Περαίας – Επανομής από το 2008, ωστόσο υπάρχουν δεδομένα από πολύ παλιότερα.
«Έχει διαπιστωθεί ότι το βασικό πρόβλημα ξεκινάει από την υπεράντληση, που προκαλείται από τις γεωτρήσεις και αυτό σταδιακά επηρεάζει και την ποιότητα του υπόγειου νερού», εξηγεί ο ίδιος, ο οποίος συμμετείχε στην ημερίδα για το νερό και προσθέτει: «Όταν λέμε υπόγειο νερό εννοούμε αυτό που αποθηκεύεται στο υπέδαφος. Και από εκεί καλύπτονται οι ανάγκες των αγροτών για άρδευση μέσω γεωτρήσεων, ενώ και το νερό που πίνουμε είναι υπόγειο».
Από μετρήσεις που έχουν πραγματοποιηθεί προκύπτει ότι από το 1980 έως και το 2023 έχει παρατηρηθεί (κατά σημεία) πτώση της στάθμης του υπόγειου νερού έως και 20 μέτρα. Αυτό σημαίνει ότι το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα έχουν χαθεί περίπου 130.000.000 κ.μ. νερού από τα αποθέματα των υδροφορέων.
«Αυτό μπορούμε να το καταλάβουμε και από την εξαφάνιση των αρτεσιανών νερών. Παλαιότερα, ειδικά στα Βασιλικά, το υπόγειο νερό ανάβλυζε από τη γη. Πλέον δεν υπάρχει αυτό το φαινόμενο», αναφέρει χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του Αγροτοκτηνοτροφικού Συλλόγου Ανατολικής Θεσσαλονίκης, Κοσμάς Στεφανίδης.
Υπεράντληση & υφαλμύριση
Όπως επισημαίνει ο κ. Καζάκης τα τελευταία δέκα χρόνια παρατηρείται μείωση στο ρυθμό πτώσης της στάθμης του νερού, η οποία ωστόσο δεν επιτρέπει οποιονδήποτε εφησυχασμό. «Η μείωση των αποθεμάτων συνεχίζεται αλλά γίνεται με μικρότερο ρυθμό. Αυτό εκτιμάμε ότι οφείλεται στην οικονομική κρίση, που έχει ως αποτέλεσμα να καταγραφεί μείωση των αντλήσεων, αλλά και στο γεγονός ότι την περίοδο αυτή είχαμε σημαντικές βροχοπτώσεις όπως και χιονοπτώσεις», τόνισε ο κ. Καζάκης.
Ο ίδιος εξηγεί πως αυτή η υπεράντληση και η μείωση των αποθεμάτων των υπόγειων νερών οδηγούν και σε χειρότερη ποιότητα νερού. «Σιγά σιγά αρχίζουμε να τραβάμε θαλασσινό νερό. Αυτό συμβαίνει γιατί πλέον έχουμε φτάσει στα βαθύτερα στρώματα και τραβάμε νερό από εκεί. Ωστόσο, η ποιότητα του νερού δεν είναι πολύ καλή σε αυτό το βάθος και για έναν ακόμη λόγο. Εκεί έχουμε τα γεωθερμικά νερά, που περιέχουν άλατα και μεταλλικά στοιχεία σε ποσότητες που δεν ενδείκνυνται για πόση», πρόσθεσε ο κ. Καζάκης, μιλώντας στην «Άποψη».
Από την πλευρά του ο κ. Στεφανίδης ανέφερε πως υπάρχουν περιοχές στο παράκτιο μέτωπο της Επανομής όπου οι γεωτρήσεις χρειάζεται να φτάσουν σε βάθος 250 και 300 μέτρων για να βγάλουν νερό. «Τα χωράφια που είναι στο παραλιακό μέτωπο Επανομής – Αγγελοχωρίου σταμάτησαν να αρδεύονται γιατί πλέον το νερό που τραβάμε από τις γεωτρήσεις είναι υφάλμυρο, έχουμε φτάσει δηλαδή τόσο βαθιά που πλέον βγάζουμε θαλασσινό νερό», πρόσθεσε ο ίδιος.
Το πρόβλημα της νιτρορύπανσης
Επιπλέον, ένα ακόμη πρόβλημα που έχει παρατηρηθεί και καταγραφεί είναι αυτό της νιτρορύπανσης. «Η νιτρορύπανση οφείλεται σε αλόγιστη χρήση λιπασμάτων από αγρότες, ενώ νιτρικά προέρχονται και από τα λύματα, καθώς σε ορισμένες περιοχές δεν υπάρχει ακόμη αποχετευτικό δίκτυο», τονίζει ο κ. Καζάκης και συνεχίζει: «Αυτή τη στιγμή το πόσιμο νερό δεν έχει κανένα πρόβλημα είναι απολύτως ασφαλές. Ωστόσο, αν δε ληφθούν μέτρα τότε κάποια στιγμή θα υπάρξουν συνέπειες».
Από μετρήσεις που έχουν πραγματοποιηθεί διαπιστώθηκε ότι υπάρχουνσε αγροτικές γεωτρήσεις συγκεντρώσεις, που φτάνουν, κατά θέσεις, έως και 150 mg/l. Ευτυχώς, στο πόσιμο νερό δεν εντοπίσθηκαν υπερβάσεις στις ποιοτικές παραμέτρους.
Τρόποι αντιμετώπισης
Ο κ. Καζάκης αναφέρθηκε και στους τρόπους αντιμετώπισης του βασικού προβλήματος της μείωσης των αποθεμάτων των υπόγειων νερών. «Ως λύση προτείνουμε να γίνει τεχνητός εμπλουτισμός, εξοικονόμηση νερού και μικρά φράγματα – αναβαθμοί, για να συγκρατούν το νερό και να μη φεύγει στη θάλασσα. Με τον τρόπο αυτό το πλεονάζον χειμερινό νερό θα αποθηκεύεται στο υπέδαφος. Επίσης, όταν κάνουμε λόγο για εξοικονόμηση νερού μία πρόταση είναι να χρησιμοποιούν οι αγρότες σταγονίδια για το πότισμα», εξηγεί ο ίδιος.
Στο ίδιος μήκος κύματος κινείται και ο κ. Στεφανίδης επισημαίνοντας: «Εμείς οι αγρότες είμαστε οι κύριοι χρήστες του νερού, αφού από εμάς καταναλώνετε το 80% για άρδευση και το υπόλοιπο πηγαίνει στην ύδρευση». Ο ίδιος τονίζει ότι πλέον οι αγρότες αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα που σχετίζονται με το νερό, γι’ αυτό και η λήψη μέτρων είναι απαραίτητη.
«Το καλοκαίρι με μία βροχή στα Βασιλικά πλημμύρισαν τουλάχιστον 20 θερμοκήπια, γιατί φούσκωσαν τα ρέματα. Θεωρούμε ότι μία λύση είναι να γίνουν μικρά φράγματα στην περιοχή του Ανθεμούντα για να κρατάμε το βρόχινο νερό. Επίσης, μια άλλη λύση είναι να αξιοποιήσουμε το νερό που προκύπτει από την επεξεργασία των λυμάτων στο βιολογικό καθαρισμό. Να χρησιμοποιείται δηλαδή στα χωράφια μετά από κατάλληλη επεξεργασία», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Στεφανίδης.
Μία ημερίδα
Μάλιστα, στο πλαίσιο της ενημέρωσης πολιτών και αυτοδιοικητικών οργάνων η ερευνητική ομάδα του επίκουρου καθηγητή Υδρογεωλογίας – Διαχείρισης Υδατικών Πόρων κ. Καζάκη αναμένεται να πραγματοποιήσει το επόμενο διάστημα ημερίδα (πιθανότατα διαδικτυακή), στην οποία θα παρουσιαστούν αναλυτικά τα συμπεράσματα της συγκεκριμένης έρευνας.
Υπενθυμίζεται ότι τα αποτελέσματα αφορούν στις ποσοτικές και ποιοτικές μεταβολές των υπόγειων νερών στην ευρύτερη περιοχή του Ανθεμούντα, αλλά και στο παράκτιο μέτωπο Περαίας – Επανομής και μπορούν να αποτελέσουν οδηγό για τη λήψη μέτρων.
