«Στου Μεταξιού τα Χρόνια»
Η άγνωστη ιστορία της παραγωγής και χρήσης μεταξιού στα Βασιλικά, ο ρόλος του στην ευημερία των τοπικών νοικοκυριών, αλλά και τα αριστουργήματα που έφτιαχναν οι παλιές Βασιλικιώτισες παρουσιάζονται μέσα από μία έκθεση με θέμα «Στου Μεταξιού τα Χρόνια».
Ανάμεσα στα εκθέματα βρίσκονται παραδοσιακές φορεσιές, υφαντά, κουβέρτες, τραπεζομάντηλα και στρωσίδια φτιαγμένα όλα από ατόφιο μετάξι και με ιδιαίτερη δεξιοτεχνία. Παράλληλα, ο επισκέπτης μπορεί να ενημερωθεί για τη διαδικασία παραγωγής μεταξιού, αλλά και για τις γνωστές στην ευρύτερη περιοχή Μουριές των Βασιλικών, που την περίοδο του 1950 ανέρχονταν σε 4.000 και συνδέονταν άρρηκτα με την παραγωγή μεταξιού.
Η συγκεκριμένη έκθεση (θα πραγματοποιείται μέχρι και τα τέλη Νοεμβρίου στην αίθουσα δίπλα στο ταχυδρομείο) διοργανώθηκε από το σύλλογο «Εν Βασιλικοίς», στο πλαίσιο των δράσεων του για την Ιστορία και την Ποιότητα Ζωής στα Βασιλικά.
Η σηροτροφία στα Βασιλικά
Όπως εξηγεί μιλώντας στην Άποψη η Ευαγγελία Κούσα, πρόεδρος του συλλόγου «Εν Βασιλικοίς», η τέχνη της σηροτροφίας (η εκτροφή μεταξοσκωλήκων για την παραγωγή μεταξιού) ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένη πριν από μερικές δεκαετίες στα Βασιλικά. Μάλιστα, οι γυναίκες της περιοχής μεγάλωναν τις προνύμφες του μεταξοσκώληκα σε δωμάτια του σπιτιού τους, ενώ συνήθιζαν να ζεσταίνουν τα αυγά τους στις μασχάλες τους για να εκκολαφθούν σωστά και να δώσουν σταδιακά το πολύτιμο μεταξωτό νήμα τους.
«Για την έκθεση οι συγχωριανοί μας άνοιξαν τα μπαούλα και τις ντουλάπες τους και μας πρόσφεραν μεταξωτά υφαντά από τις προίκες των γιαγιάδων τους, πραγματικά έργα τέχνης», ανέφερε η ίδια.
Το τάισμα και ο ύπνος του μεταξοσκώληκα
Στα Βασιλικά του 1950 η σηροτροφία είχε εξελιχθεί στο επίπεδο της οικοτεχνίας. Σε πολλά σπίτια οι νοικοκυρές διάλεγαν ένα δωμάτιο με καλό αερισμό και φως, το ασβέστωναν για να το απολυμάνουν και εκεί έβαζαν τις προνύμφες του μεταξοσκώληκα.
«Οι προνύμφες ταΐζονταν με φύλλα Μουριάς επί πέντε ημέρες και την 6η μέρα σταματούσαν να τρώνε και επικρατούσε απόλυτη ησυχία. Αυτό το στάδιο ονομαζόταν ύπνος. Όλη αυτή η διαδικασία του ταΐσματος και του ύπνου επαναλαμβανόταν πέντε φορές», εξηγεί η Λιλίκα Αναγνώστου Σφονδύλη, κάτοικος της περιοχής, που γνωρίζει τη διαδικασία από την οικογένεια της.
Μία… γυναικεία υπόθεση
Το επόμενο στάδιο περιλάμβανε το μάζεμα κλαδιών σουσούρας, πάνω στα οποία διάλεγαν τη θέση τους οι μεταξοσκώληκες και σιγά σιγά άρχιζαν να υφαίνουν το κουκούλι τους. Αξίζει να αναφερθεί ότι το στάδιο αυτό ήταν ίσως το μοναδικό, στο οποίο συμμετείχαν οι άντρες της περιοχής, καθώς η σηροτροφία στα Βασιλικά ήταν κυρίως γυναικεία υπόθεση. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και από τα υπολείμματα των κουκουλιών οι γυναίκες έφτιαχναν διακοσμητικά κάδρα για το σπίτι.
Η συγκεκριμένη διαδικασία τοποθετείται το διάστημα Απριλίου – Ιουνίου και εκτός από το μετάξι που χρησιμοποιούσαν οι νοικοκυρές για τα είδη του σπιτιού και τα φορέματα τους, το υπόλοιπο πωλούνταν. Μάλιστα, αποτελούσε ένα σημαντικό έσοδο για το σπίτι, καθώς τους μήνες αυτούς οι αγρότες της περιοχής δε συνήθιζαν να έχουν μεγάλες παραγωγές.
Οι Βασιλικιώτικες «σκαμνιές»
Οι Μουριές (ή αλλιώς σκαμνιές) των Βασιλικών έχουν και αυτές μεγάλη ιστορία, καθώς συντηρούσαν τη σηροτροφία αποτελώντας τη μοναδική τροφή για τους μεταξοσκώληκες. Υπολογίζεται ότι την περίοδο που ανθούσε η σηροτροφία στα Βασιλικά υπήρχαν τουλάχιστον 4.000 ρίζες στην περιοχή, ενώ ακόμη και σήμερα υπάρχουν περιοχές με Μουριές, που η ηλικία τους φτάνει τα 170 χρόνια.
«Εν Βασιλικοίς»
Αξίζει να αναφέρουμε ότι ο σύλλογος «Εν Βασιλικοίς», που διοργανώνει τη συγκεκριμένη έκθεση αποτελεί συνέχεια της εθελοντικής ομάδας για την ιστορία και την ποιότητα ζωής στα Βασιλικά. Μάλιστα, πρωταρχικός στόχος του συλλόγου είναι η δημιουργία και λειτουργία Ιστορικού Μουσείου όπου θα στεγαστεί το πλούσιο ιστορικό υλικό και αρχείο της περιοχής των Βασιλικών.
